جارچی آذربایجان؛ سمیه گل محمدی/ رانندگی در آذربایجان شرقی، به‌ویژه در جاده‌های کوهستانی و مسیرهای بین‌شهری این استان، داستانی پیچیده از فرهنگ‌ها، رفتارهای اجتماعی و آداب رانندگی است که با گذر زمان و تغییرات در شیوه‌های زندگی مردم دستخوش تحول شده است. استان آذربایجان شرقی که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، نقش اساسی در ترانزیت کالا و مسافر ایفا می‌کند، همواره با چالش‌های مرتبط با فرهنگ رانندگی روبه‌رو بوده است.
رفتارهایی متضاد و آداب سنتی
در این استان، رانندگی نه تنها یک مهارت بلکه بخشی از هویت اجتماعی و فرهنگی مردم است. بسیاری از رانندگان آذربایجان شرقی، به‌ویژه در مسیرهای بین‌شهری، رفتارهایی خاص دارند که ریشه در فرهنگ و آداب سنتی این منطقه دارد. از یک سو، احترام به قوانین و مقررات جاده‌ای در بین بسیاری از رانندگان وجود دارد؛ اما از سوی دیگر، رفتارهایی مانند سبقت‌های خطرناک، بی‌توجهی به علائم رانندگی و عدم رعایت فاصله ایمنی، در برخی از موارد، خطرات زیادی را برای رانندگان و مسافران به همراه دارد.
ایرج حسینی، یک راننده باتجربه در تبریز، در این باره می‌گوید: ما در جاده‌ها یاد گرفته‌ایم که باید سریع باشیم، چون همیشه در مسیرهای پرتردد و طولانی، زمان اهمیت زیادی دارد. اما این سرعت گاهی باعث می‌شود که از قوانین عبور کنیم و خطرات زیادی ایجاد کنیم. باید فرهنگ رانندگی تغییر کند تا هم ایمنی بیشتر شود و هم سرعت در مسیرها بهینه شود.
در واقع، این تضاد میان احترام به سنت‌ها و نیاز به رعایت اصول ایمنی، چالشی است که در فرهنگ رانندگی جاده‌ای آذربایجان شرقی به چشم می‌خورد. رانندگان این استان، به دلیل تجربه و آشنایی با شرایط مختلف جاده‌ای، می‌توانند در شرایط سخت با مهارت از موانع عبور کنند، اما گاهی اوقات به‌دلیل نبود نظارت کافی یا بی‌توجهی به قوانین، به خطرات بزرگی دچار می‌شوند.
زیرساخت‌ها و نظارت ضعیف
یکی از مشکلات عمده‌ای که در بحث فرهنگ رانندگی در آذربایجان شرقی وجود دارد، ضعف نظارت و کنترل در جاده‌هااست. اگرچه در سال‌های اخیر گشت‌های پلیس راه افزایش یافته، اما هنوز در برخی مناطق استان، بخصوص در جاده‌های روستایی و کوهستانی، نبود نظارت کافی باعث شده است که بسیاری از رانندگان از قوانین تخطی کنند.
سیدمحمد یکی از کارشناسان حمل و نقل در تبریز، در این خصوص می‌گوید: در بسیاری از جاده‌های استان، به‌ویژه در مسیرهای فرعی و مناطق کوهستانی، پلیس به‌طور مداوم حضور ندارد و این باعث می‌شود که رانندگان به‌طور غیرمسئولانه از سرعت مجاز تجاوز کنند یا قوانین را رعایت نکنند.
همچنین، مشکلات زیرساختی نظیر نبود علائم مناسب، وضعیت نامناسب برخی از جاده‌ها و کمبود مسیرهای عبور بهینه برای کامیون‌ها و خودروهای سنگین، از دیگر عواملی است که فرهنگ رانندگی در این استان را تحت تأثیر قرار داده است. در واقع، جاده‌های پر پیچ و خم و غیرمناسب، نیاز به توجه ویژه و بهبود دارند.
راهکارها و چشم‌اندازها: فرهنگ‌سازی و آموزش
به منظور تغییر فرهنگ رانندگی و کاهش حوادث جاده‌ای، ضروری است که اقدامات فرهنگی و آموزشی در دستور کار قرار گیرد. فرهنگ‌سازی در این زمینه می‌تواند شامل برگزاری دوره‌های آموزشی برای رانندگان، افزایش تبلیغات عمومی در خصوص ایمنی جاده‌ای و لزوم رعایت قوانین باشد.
مدیر کل حمل و نقل و پایانه‌های آذربایجان شرقی، در این خصوص تأکید دارد: ما باید با استفاده از رسانه‌ها، دوره‌های آموزشی و برنامه‌های تبلیغاتی، فرهنگ رانندگی ایمن را در بین مردم رواج دهیم. رانندگان باید بدانند که سرعت و سبقت‌های خطرناک، نه تنها جان خودشان را تهدید می‌کند، بلکه جان دیگران را نیز به خطر می‌اندازد.
آموزش‌های مستمر و استفاده از تکنولوژی‌های جدید برای نظارت بر رانندگی، می‌تواند به‌طور مؤثر فرهنگ رانندگی جاده‌ای را در این استان بهبود بخشد. علاوه بر این، بهبود وضعیت جاده‌ها و نصب علائم رانندگی مناسب در مسیرهای پرتردد می‌تواند ایمنی را افزایش داده و رفتار رانندگان را تحت تأثیر قرار دهد.
*
فرهنگ رانندگی جاده‌ای در آذربایجان شرقی، با وجود برخی مشکلات و چالش‌ها، ظرفیت عظیمی برای تغییر و بهبود دارد. از یک سو، مردم این استان با احترام به سنت‌ها و مهارت‌های رانندگی خود، جاده‌ها را با دقت و سرعت می‌پیمایند؛ اما از سوی دیگر، مشکلاتی چون عدم رعایت قوانین و ضعف نظارت همچنان به‌عنوان موانعی بزرگ در مسیر ایمنی جاده‌ها به شمار می‌آیند.
اگر فرهنگ رانندگی به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد و با همکاری مردم و نهادهای مسئول، بهبود یابد، آذربایجان شرقی می‌تواند به‌عنوان یک مدل موفق در فرهنگ رانندگی جاده‌ای کشور شناخته شود. جاده‌های این استان می‌توانند همچنان به‌عنوان مسیرهای تاریخی و اقتصادی مهم باقی بمانند، به شرطی که ایمنی و فرهنگ رانندگی در آن‌ها ارتقا یابد.
