جارچی آذربایجان؛ سمیه گل محمدی/ جادههای آذربایجان شرقی، از تبریز تا مرند، از سراب تا اهر، روزانه بار سنگینی از ترافیک و حمل و نقل کالا و مسافر را تحمل میکنند. این جادهها که با پیچ و خمهای تاریخی خود زیباییهای طبیعت را در دل دارند، با وجود تمام این ظرفیتها، هنوز از کمبودهای جدی در زیرساختهای خدماتی و رفاهی رنج میبرند. هر راننده، هر مسافر، و هر گردشگری که از این مسیرها عبور میکند، با نیازهایی روبهرو میشود که بسیاری از آنها بیپاسخ ماندهاند.
نقصهای محسوس: جادههای آذربایجان شرقی در حصار کمبود امکانات
با عبور از جادههای آذربایجان شرقی، آنچه بیش از هر چیزی توجه را جلب میکند، کمبود امکانات و زیرساختها است. در حالی که جادهها بهطور مداوم در حال بهروز شدن و ترمیم هستند، بسیاری از مجتمعهای خدماتی و رفاهی هنوز نتواستهاند به سطح استانداردهای جهانی برسند. پارکینگهای مناسب، رستورانهای با کیفیت، سرویسهای بهداشتی بهداشتی و حتی ایستگاههای سوخت، در برخی نقاط استان هنوز به اندازه کافی در دسترس نیستند. برای رانندگانی که ساعتها در جادهها در حرکت هستند، این کمبودها نه تنها موجب خستگی مفرط، بلکه ممکن است به حوادث جادهای نیز منجر شود.
احمدی، مدیر یکی از شرکتهای حملونقل کالا در تبریز، در این خصوص میگوید: رانندگان و مسافران در این جادهها به امکانات اولیه نیاز دارند. نبود پارکینگ مناسب، سرویس بهداشتی یا رستورانهای تمیز و ایمن، به یکی از چالشهای اصلی تبدیل شده است. جادههای آذربایجان شرقی باید بهطور جدی به این نیازها توجه کنند.
مجتمعهای خدماتی: برای آسایش مسافران، یا برای فشار اقتصادی؟
در سالهای اخیر، تعداد مجتمعهای خدماتی بینجادهای در آذربایجان شرقی رو به افزایش گذاشته است. اما بیشتر این مجتمعها، بهویژه در مناطق کوهستانی و روستایی، هنوز فاقد امکانات رفاهی و خدماتی مطلوب هستند. شاید یکی از بزرگترین چالشهای این مجتمعها، تنوع و کیفیت خدمات است. در بیشتر مواقع، خدمات ارائه شده محدود به سوختگیری و توقفهای کوتاه است و چیزی فراتر از آن در دسترس نیست.
عیسیزاده، مدیر یکی از مجتمعهای خدماتی در مسیر تبریز-اردبیل، اذعان دارد: ما سعی کردهایم که امکانات اولیه مثل رستوران و سرویس بهداشتی را ارائه دهیم، اما هنوز فاصله زیادی با استانداردهای جهانی داریم. برای مثال، نبود فضاهای استراحت مناسب برای رانندگان و مسافران باعث میشود که خیلی از مسافران از مجتمعهای خدماتی استفاده نکنند.
البته، این عدم تنوع و کیفیت خدمات تنها به مجتمعهای خدماتی کوچک محدود نمیشود. در برخی از مجتمعهای بزرگ نیز، استانداردهای ایمنی و بهداشتی همچنان زیر سؤال است. به گفته برخی از کارشناسان، این موضوع میتواند نهتنها باعث کاهش رضایت مسافران بلکه تأثیرات منفی بر اقتصاد گردشگری استان بگذارد.
فرصتها و پتانسیلها: تغییر زیرساختها برای تحول در گردشگری و حملونقل
آذربایجان شرقی از یکسو استان مرکزی در ترانزیت کالا و از سوی دیگر یکی از مناطق گردشگری مهم ایران است. جادههای این استان، از کوههای سبلان تا دریاچه ارومیه، از منطقه آزاد ارس تا تبریز تاریخی، همگی به نوعی ظرفیتهای ویژهای دارند که میتوانند در صورت بهبود زیرساختها، به قطبهای خدماتی و گردشگری تبدیل شوند.
در حال حاضر، بسیاری از کارشناسان و فعالان این حوزه بر لزوم سرمایهگذاری در زیرساختها و مجتمعهای خدماتی بینجادهایتأکید دارند. این زیرساختها نه تنها میتوانند رفاه بیشتری برای مسافران و رانندگان فراهم کنند، بلکه میتوانند زمینهساز رونق اقتصادی در بخشهای گردشگری و حملونقل نیز باشند.
رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تبریز، در این زمینه میگوید: آذربایجان شرقی با موقعیت جغرافیایی خاص خود میتواند به یک قطب گردشگری و ترانزیتی تبدیل شود. اما برای اینکه جادههای این استان به مقصدی مناسب برای استراحت و سفر تبدیل شوند، باید به سرعت به توسعه زیرساختهای خدماتی و رفاهی توجه شود.
راهکارها و اقدامات پیشنهادی: تحول در بخش خدماتی آذربایجان شرقی
با توجه به اهمیت این مسأله، برخی از کارشناسان پیشنهادهایی برای رفع مشکلات موجود در این بخش دارند:
توسعه مجتمعهای خدماتی چندمنظوره: ایجاد مجتمعهایی که علاوه بر خدمات اولیه، امکانات رفاهی مانند سالنهای استراحت، فضاهای سبز و خدمات گردشگری نیز در آنها ارائه شود، میتواند جذابیت این جادهها را برای مسافران و رانندگان افزایش دهد.
سرمایهگذاری در زیرساختها: جذب سرمایهگذاران برای توسعه ایستگاههای سوخت، رستورانها و سرویسهای بهداشتی با کیفیت بالا، میتواند سطح رضایت مردم و گردشگران را ارتقا دهد.
آموزش رانندگان و مسافران: ارتقای فرهنگ استفاده از خدمات رفاهی در جادهها از طریق آموزش رانندگان و مسافران، میتواند به کاهش فشار بر این زیرساختها کمک کند.
*
زیرساختهای خدماتی آذربایجان شرقی در بخش جادهها هنوز با استانداردهای مطلوب فاصله دارد. با این حال، این استان با توجه به ظرفیتهای طبیعی، تاریخی و اقتصادی خود، پتانسیل بالایی برای ارتقای کیفیت خدمات رفاهی بینجادهای دارد. توجه به این زیرساختها میتواند نه تنها موجب بهبود تجربه سفر برای مسافران و رانندگان شود، بلکه تأثیرات مثبتی بر صنعت گردشگری و حملونقل استان خواهد گذاشت. آذربایجان شرقی، اگر بتواند مشکلات موجود را پشت سر بگذارد، میتواند به یک الگوی موفق برای سایر استانها در این حوزه تبدیل شود.